Ebeveyn Ayrılıkları Okul Çağı Çocuklarının Toplumsal Maharetlerini Nasıl Tesirler?


 Boşanma, yasal, ekonomik, kültürel, toplumsal ve ruhsal nedenleri ve tesirleri olan karmaşık bir sosyolojik olgudur. Evlilik çatışmaları ile başlayan süreç, ayrılık, yasal boşanma ve yine bir yaşantının kurulması ile devam eder. Karmaşık bir aile durumu olan boşanma, tüm aile bireylerini tesirler. Aile birliğinin bölünmesi, bilhassa çocuklar için karmaşık olan yeni bir durumun başlangıcıdır.

Okul Çağı Periyodundaki Çocukların Boşanmaya Verdiği Tepkiler

Kayıp hisleri yaşama (ilgi kaybı, ebeveyn kaybı üzere.)

Korku, hüzün depresyon ve güvensizlik hisleri yaşama,

Reddedilme ve terk edilme hisleri yaşama,

Panik reaksiyonları ve uyku bozuklukları,

Gelecek korkusu,

Daha az oynama ve dış yer aktivitelerinden daha az keyif alma,

Okul muvaffakiyetinde düşme,

Akran bağlarında değişme,

Boşanma nedeniyle kendini suçlama.

Yapılan araştırmalarda ebeveynleri boşanmış çocuklarla ebeveynleri bir ortada olan çocuklar karşılaştırılmış ve anne babası boşanmış çocukların depresyon puanlarının ve dert seviyelerinin daha yüksek, benlik hürmeti seviyesinin daha düşük, yetişkinlikteki uygun oluşlarının daha düşük, depresyon ve gerilim seviyelerinin daha yüksek olduğu ve daha fazla ruhsal, davranışsal ve kişilerarası meselelere sahip oldukları görülmüştür. Bu olumsuz tesirlerin en aza indirilmesi, ebeveynlerin boşanma süreci ve sonrasında yanlış tavırlardan kaçınmalarıyla mümkün olmaktadır.

Boşanmanın negatif tesirlerinin yanı sıra olumlu tesirleri de bulunmaktadır. Aile içinde şahit oldukları olumsuz tavır ve davranışlar ruhsal travmalara sebep olabilir ve ilerleyen süreçte kişilik bozukluklarına yol açabilir. Ebeveynler ortası çatışma bittiğinde çocuk ebeveynleri ile daha düzgün ilgilere başlayabilir. Aile ortamındaki çatışmanın bitmesi çocuğun uzun vadede uygunluk halini olumlu istikamette tesirler. Sağlıklı bir aile ortamı için boşanmayı tercih etmek kimi durumlarda daha yerinde bir karar olmaktadır.

Boşanmanın Çocukların Toplumsal Marifetleri Üzerine Etkileri

Sosyal maharet, toplumsal açıdan kabul edilebilir davranışlar olarak tanımlanabilir. Toplumsal marifetler çocukların toplumsal ortam içerisinde kabul görmelerini sağlayan, toplumsal ilgilerin olumlu istikamette ilerlemesine sebep olan his, niyet, tavır ve davranışlardır. Çocuklar bu marifetleri sayesinde sağlıklı münasebetler kurabilirler. Kısaca toplumsal marifet; şahıslar ortası münasebetlerde bilgiyi alma, çözümleme ve yanlışsız, kabul edilebilir davranışları sergilemektir.

Bireyler toplumsal maharetlerini okul öncesi periyottan itibaren kazanmaya başlarlar. Çocuklar içerisinde bulundukları toplumsal etraftan gelen uyarıcıların tesiri altında kalırlar ve bu uyarıcılar çocuğun gelişimini olumlu ya da olumsuz olarak tesirler. Toplumsal maharetlerin gelişiminde aile çocuk için model niteliği taşır. Çocuklar bu maharetleri anne-babalarıyla ya da bakım verenleriyle yaşadıkları münasebetlerinden öğrenirler. Daha sonra bu toplumsal etrafa kardeşler, akranlar ve öbür yetişkinler de katılır ve toplumsal maharetler bu etkileşim ile oluşmaya başlar. Çocuğun birinci yıllarındaki toplumsal ve ahenk marifetlerinin gelişimi, yetişkinlikteki toplumsal ahenk ve maharetlerin temelini oluşturur. İnançlı bir aile ortamında sevgiyle yetişen çocuk toplumun normlarını, günlük ömürle ilgili bilgi ve maharetleri, yaşama ahenk sağlamayı öğrenir.

Anne-baba çocuk için duygusal dayanak, bilgi, rehberlik ve denetleme alanlarında değerli birer kaynaktır. Kaynağı kaybeden boşanmış aileye sahip çocukların toplumsal hünerleri bu durumdan etkilenir. Eşler ortası çatışmanın yüksek olduğu ailelerde çocukların toplumsal ve bilişsel yeterliliklerinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Boşanmış ebeveynlerin çocuklarının kızgınlık davranışlarını daha az denetim edebildikleri, değişikliklere ahenk sağlama maharetlerinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Akran baskısı ile başa çıkmada daha başarısız oldukları, sözel açıklama ve dinleme hünerlerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Bu çocuklar sonuçları kabul etme ve kabullenmede, emel oluşturma ve sorumlulukları yerine getirmede daha başarısız olmaktadırlar.

Boşanmanın Çocuğa Söylenmesi

Boşanma sürecindeki bireyler, bu kararı çocuklarına nasıl söyleyeceği konusunda telaş yaşarlar. Boşanma çocuğa, kesin kararın verildiği ve süreçlerin başlatıldığı vakit söylenmelidir. Çocuğun yaşı dikkate alınmalı, gerekirse uzman yardımına başvurulmalıdır.

Ebeveynlerin, boşanmanın çocuklar üzerindeki olumsuz tesirlerini azaltabilmek için uygulayabileceği kimi teklifler:

Ebeveynler boşanma kararını ve boşanmanın nedenini çocuğa birlikte açıklamalılardır.

Boşanma çocuklar üzerinde dehşet ve terkedilme hissi yaratabilir. Bu türlü bir durumda çocukların tutarlılık ve sisteme gereksinimleri olmaktadır. Çocuk boşanmadan sonra hayatında yaşanacak değişiklikler konusunda bilgilendirilmelidir. Hangi ebeveyn konuttan ayrılacaksa evvelce haber verilmelidir. Boşanmadan sonraki aile nizamı nasıl olacak, kim kiminle nerede yaşayacak, çocuk hangi okula devam edecek üzere bahisler açıkça konuşulmalıdır.

Ebeveynler boşanma sürecinde birbirlerine karşı suçlayıcı bir halde olmamalılardır. Çatışmalar çocuğa aktarılmamalı ve çocuğun taraf tutmasına müsaade verilmemelidir.

Boşanma süreci çocukların farklı hisleri birebir anda deneyimlemelerine sebep olur. Çocuklar, hislerini söz etme konusunda yüreklendirmeli ve onu dinlemeye hazır oldukları ebeveynler tarafından sık sık lisana getirmelidirler.

Çocuktan bir yetişkin üzere davranması beklenmemelidir.

Ebeveynler her ne kadar ayrılıyor olsalar da çocukları hakkında ortak kararlar almalı ve bu kararları uygulamada dengeli olmalıdırlar.

Para ve ekonomik bahisler çocukla konuşulmamalıdır.

Çocuklar boşanmadan ötürü kendilerini suçlayabilirler ve aileleri tarafından sevilmediklerini düşünebilirler. Boşanma kararı çocuklara söylenirken, ebeveynlerinin kendisine duyduğu sevginin azalmadığı, ebeveyn olarak sorumluluk ve sevgilerinin devam ettiği söylenmelidir. Ebeveynler, çocuklarına boşanmanın onların kabahati olmadığı sık sık söylenmelidir.

Çocuklar, ebeveynlerini model alarak ve taklit ederek toplumsal marifet kazanırlar. Ebeveynler çocuklarına model olmaya devam etmelidirler.

Bu süreçte çocukların akranlarıyla bağlantısı aksatılmamalı, çocuklar toplumsallaşmaya devam etmelidirler.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kripto Para Düzenlemesi Geliyormu?

Harmony Köprüsüne Saldıran Hacker, Fonları Aklamaya Başladı